Grote uitgaven: wat is essentieel?

De laatste maanden doe ik opvallend veel grote uitgaven. Ik heb privé-geld geïnvesteerd in mijn trouwschoenenwebshop, we hebben tuinmeubels besteld, mijn auto is in panne gevallen, we hebben het flink laten hangen op onze huwelijksverjaardag, en ik heb grote uitgaven gehad voor mijn gezondheid en welzijn. Nu hebben wij door jarenlang sparen (en het geluk dat we beiden een job hebben) een buffer die dit kan opvangen. Maar ik schrok toch toen ik berekende hoeveel geld we op korte tijd hadden uitgegeven. En het deed me nadenken over hoe mijn idee van wat essentieel is door de jaren heen veranderd is.

Als pas startende doctoraatsonderzoeker was ik heel voorzichtig met mijn eerste loon. Ik vond een nieuwe winterjas toen een grote uitgave, en geld uitgeven voor mezelf of voor mijn plezier voelde in het begin nog wat onwennig. Ik dacht ook na over hoe essentieel bepaalde grote kosten waren. Zo heb ik pas een nieuwe zetel gekocht toen de vorige letterlijk begon te vervellen. Want gewoon een nieuwe zetel kopen omdat de oude wat versleten was, vond ik toen niet echt noodzakelijk. Deze voorzichtige houding met geld heeft er wel voor gezorgd dat ik mijn spaardoelen behaalde. Toch merk ik dat mijn idee over wat essentieel is de laatste jaren is verschoven.

Wat ik vroeger als een luxe-uitgave zag, vind ik nu al sneller een ‘investering’ of een basisbehoefte. Het is logisch dat je makkelijker geld uitgeeft eens je gewoon bent geworden aan een regelmatig inkomen. Dat is zelfs goed, want het zou jammer zijn om jezelf tekort te doen als je het jezelf financieel kan permitteren. Maar het is goed om af en toe eens stil te staan bij wat écht nodig is, wat handig is om te hebben, en wat een luxe-uitgave is.

Echt nodig

Je zou misschien denken dat het overduidelijk is, wat echt nodig is. Enerzijds klopt dat, want dan gaat het al snel over basisbehoeften om te overleven. Maar soms zijn ook dingen die in eerste instantie geen absolute noodzaak zijn, toch belangrijk om te investeren. Neem nu investeringen in je gezondheid en welzijn. Het lijkt soms alsof je zonder kan, en in veel gevallen is het ook mogelijk om deze uitgaven uit te stellen. Maar tegen welke kost? Uitgestelde (mentale of fysieke) zorg kan heel grote implicaties hebben.

De categorie ‘echt nodig’ is bij mij de laatste jaren ruimer geworden. Ik vond het vroeger moeilijk om in mezelf te investeren, en dit gaat nu makkelijker.

Handig om hebben

De categorie ‘handig om hebben’ is bij mij dan weer kleiner geworden, in het voordeel van de ‘echt nodig’-categorie. Hoewel ik in mijn hoofd nog altijd weet dat sommige dingen niet levensnoodzakelijk zijn, besef ik nu veel meer dat ze wel nodig zijn om het leven draaglijker te maken of om zelf meer tijd over te houden. Dat zorgt ervoor dat ik nu veel makkelijker investeer, en minder met schuldgevoelens zit.

Wat wel nog steeds in ‘handig om hebben’ zit, zijn dingen die het leven net iets fijner of aangenamer maken, maar waarvan de potentiële afwezigheid geen grote implicaties op mijn welzijn zou hebben. Bovengenoemde tuinmeubels zijn daar een voorbeeld van. Ons wiebeltafeltje en stoelen gaan al vele jaren mee, maar zijn nu echt aan vervanging toe. De zitting van de stoelen is doorgezakt en gescheurd. We zouden in principe wel op dekentjes en kussens kunnen zitten, maar een tuintafel en stoelen zijn net iets handiger.

Luxe-uitgaven

Ook de categorie ‘luxe-uitgaven’ is kleiner geworden. Ik beschouw sommige dingen nu sneller als ‘handig om hebben’, of zelfs een noodzaak. Dit betekent niet dat ik daarom veel meer uitgeef in deze categorie. (Oké, jawel, maar niet omwille van de mentale shift). Het betekent eerder dat ik bewust geld uitgeef, in het volle besef dat iets een luxe is. Een chique dinertje en designerspullen zijn hier een voorbeeld van. Je kan perfect zonder, maar het is zo fijn om jezelf eens in de watten te leggen. Dat moet je af en toe zonder schuldgevoel kunnen (vooropgesteld dat je jezelf financieel niet tekort doet).

Voorzien of niet voorzien?

Bovenstaande opdeling van ‘echt nodig’ ‘handig om hebben’ en ‘luxe-uitgaven’ zijn in theorie wel mooi, maar in de praktijk komt daar nog het voorziene of het onvoorziene aspect bij kijken. Wij hadden bijvoorbeeld voorzien om een heerlijk dagje te plannen voor onze huwelijksverjaardag. We hadden ook voorzien om nieuwe tuinmeubels te kopen. Maar we hadden niet voorzien dat mijn auto plots in panne ging vallen en een dure reparatie nodig was. En gezondheidsproblemen zijn ook niet altijd ruim van tevoren te voorspellen. Op zulke momenten is een financiële buffer natuurlijk noodzakelijk.

Lenen voor grote uitgaven?

Sparen en een financiële buffer aanleggen zijn zeer belangrijk bij het vermijden van plots geldtekort. Dat weet iedereen, maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat dit voor iedereen zo vanzelfsprekend is. Armoede, gezondheidsproblemen, werkloosheid en grote tegenslagen zijn geen dingen waar iemand voor kiest.

Een andere situatie waarin een financiële buffer niet voldoende kan zijn, is in het geval van uitzonderlijk grote uitgaven. Ik denk bijvoorbeeld aan de aankoop van een huis, of aan grote renovatiewerken. Persoonlijk vind ik het belangrijk om zo weinig mogelijk op krediet te kopen. Maar in sommige gevallen kan het echt niet anders. Ik noemde al het voorbeeld van een huis, maar ook in andere situaties kan het nodig zijn om geld te lenen. Bijvoorbeeld als je een auto nodig hebt om je werk te kunnen doen.

In sommige gevallen kan een lening je op lange termijn net geld opleveren. Bijvoorbeeld bij de investering in zonnepanelen of in het isoleren van je woning. Ook bestaande leningen samenvoegen kan interessant zijn. Het antwoord op de vraag “hoeveel geld kan ik lenen” hangt natuurlijk in grote mate af van je inkomen, eerder afgesloten leningen, je leeftijd en je persoonlijke (gezins)situatie. Het kan interessant zijn om een online simulatie te doen, en verschillende aanbieders te vergelijken.

Conclusie

Het is interessant om na te denken over hoe jouw opvatting verandert doorheen de tijd over wat een essentiële grote uitgave is. Financiële buffers zijn heel belangrijk in het opvangen van grote onverwachte uitgaven. Gelukkig zijn veel grote uitgaven wel enigszins te plannen. In sommige gevallen kan een lening noodzakelijk zijn. Zorg er in elk geval voor dat je financiële stress tot een minimum kan beperken.