9
jun
2017
Vaderschapsverlof

#propapa: waarom vaders dringend meer vaderschapsverlof verdienen

De rol van de vader

Er zijn weinig mensen die het belang van een moeder in twijfel zullen trekken. Moeders nemen vaak de primaire verzorgingstaak op zich, die start met de bevalling, en in veel gevallen verder gezet wordt met borstvoeding. Als psycholoog ben ik de laatste om het belang van de moeder te minimaliseren. De moeder is de eerste hechtingsfiguur waar het kind zich na de geboorte tot richt, en zich later aan spiegelt. In dit artikel wil ik het echter hebben over de rol van de vader. Uiteraard vind ik ook de rol van same-sex koppels belangrijk, en zijn er ook veel alleenstaande ouders, maar in dit artikel richt ik me op de rol van de vader bij een heteroseksueel koppel.

De hechting van het kind: van levensbelang

In het hechtingsproces dat zich in de eerste levensmaanden van het kind voltrekt, is de aanwezigheid van de ouders van cruciaal belang. De jonge kinderjaren zullen voor een groot stuk bepalen op welke manier een persoon relaties met anderen aangaat. Dit gaat verder dan de relatie met de ouders, want verschillende studies hebben aangetoond dat dit ook repercussies heeft voor de band die we met vrienden, een romantische partner,… opbouwen. Zonder determinerend te willen zijn; het belang van de ouders is moeilijk te overschatten. Wie responsief en sensitief op het kind reageert, zal een veilige hechting opbouwen met het kind. Ouders die inconsequent reageren (de ene keer veel aandacht geven, de andere keer negeren) zullen naar alle waarschijnlijkheid een angstig gehecht kind hebben, en ouders die consequent afwezig zijn (niet responsief of sensitief zijn) zullen een kind hebben die vermijdend gehecht is. Ik verwoord het nu heel eenvoudig, maar er bestaat hier ontzettend boeiende literatuur over voor wie meer wil weten. Bowlby en Ainsworth (zie: de vreemde situatie procedure) hebben hier bijvoorbeeld fascinerend onderzoek naar gedaan, en zijn de grondleggers van de moderne hechtingstheorie.

Hechting

Maatschappelijke verwachtingen

Een kindje leert in die eerste levensfase dus onbewust of het op de ouders kan rekenen voor steun en verzorging. Vanuit ontwikkelingspsychologisch perspectief is het cruciaal dat de band tussen baby en beide ouders zich optimaal kan ontwikkelen.

En toch zie ik een grote discrepantie met de werkelijkheid. In de praktijk is er vanuit de samenleving veel druk om als vrouw de zorgende rol op te nemen. Mannen worden aangemoedigd om al snel de economische activiteiten weer op te nemen, terwijl vrouwen aangemaand worden om vooral genoeg tijd door te brengen met de kinderen, en zelfs argwanend worden bekeken als ze ervoor kiezen om hun professionele activiteiten opnieuw voltijds op te nemen. Het pleidooi dat iedereen de keuze moet maken die het best past bij de gezinssituatie en de persoonlijke voorkeur, zal ik een andere keer voeren. Nu wil ik het hebben over hoe wij als maatschappij de vaders ondersteunen.

De kersverse vader: barman eerste klas

Om te beginnen staat de vader na de geboorte al op een kwetsbare positie. De eerste dagen draait alles vooral om moeder en kind. Zij moeten herstellen van de bevalling, en de moeder is diegene die voornamelijk instaat voor de biologische behoeftes van het kind. Daar hoeven we niks aan te veranderen, het is nu eenmaal een biologisch gegeven dat een vrouw degene is die kinderen baart, en borstvoeding kan geven. De vader is in het beste geval alleen een praktische en emotionele ondersteuning, en een galante gastheer die het kraambezoek van drank en anekdotes voorziet.

Een echte kans om de centrale hechtingsfiguur te worden, krijgt de vader in de eerste dagen tot twee weken nog niet. Pas daarna kan hij in zijn glansrol stappen. Na die eerste intensieve kraamperiode kan de vader (eventuele borstvoeding buiten beschouwing gelaten) een volwaardige ouderfiguur worden voor het kind, die even aanwezig is als de moeder.

De vader van twee weken: in de startblokken

Alleen… is dit net de periode waarin vaders doorgaans weer aan het werk gaan. De tien dagen vaderschapsverlof zijn voorbij, en de zorg wordt zo goed als volledig overgedragen aan de moeder. Door de vroege uitschakeling van de vaders in de zorg voor de baby, leert het kind vooral op zijn moeder te vertrouwen. Zelfs als de vader thuis is, zal hij toch niet de geprefereerde persoon zijn om beroep op te doen. Plots wil het kind alleen nog getroost worden door moeder, mag mama ’s nachts opstaan, en wordt de moeder de expert over haar baby. Met als gevolg dat de vader nog minder betrokken wordt bij de verzorging van zijn kind. Dit is een proces dat zichzelf alleen maar verergert. Hoezo, vooral vrouwen kiezen ervoor om de zorg van het kind op zich te nemen? Wat mij betreft is dit helemaal geen vrije keuze, maar een onvermijdelijk gevolg van het feit dat vaders zo vroeg gedisconnecteerd worden van hun baby. Ja, ik hoor het argument al komen: “vaders kunnen toch kiezen voor ouderschapsverlof?” Maar dat kunnen moeders ook. Het feit blijft dat vaders doorgaans drie maanden minder tijd bij hun pasgeboren baby doorbrengen dan moeders. Vrouwen hebben die maanden hard nodig om te herstellen van hun bevalling, maar zowel vaders als moeders hebben deze periode beiden hard nodig om een gezonde veilige hechting op de bouwen met hun kinderen.

Vaderschap

Vaderschapsverlof: uw vakantie duurt waarschijnlijk langer

Een verlenging van het vaderschapsverlof dringt zich op. Hoe willen we anders een gelijkwaardige maatschappij hebben voor mannen en vrouwen? Als vrouwen al vroeg in het keurslijf van zorgfiguur, en man van kostwinner worden gedwongen, wordt de keuze voor heel veel gezinnen drastisch ingeperkt. Om de keuze voor het individu werkelijk vrij te maken, is er een aanpassing nodig op maatschappelijk niveau. We moeten dit structureel doen, door middel van langer vaderschapsverlof, maar ook via een mentaliteitswijziging, door vaders aan te moedigen in hun zorgrol. De Vrouwenraad lanceerde deze week een petitie om het vaderschapsverlof te verdubbelen, van 10 naar 20 dagen. Een kleine stap, en een stap in de goede richting. Ondertekenen kan hier.

Denk je dat dit kostelijk is? Postnatale depressies, psychologische zorg voor kinderen op jongere en latere leeftijd, en een lagere betrokkenheid van vrouwen op de arbeidsmarkt zijn ook allemaal kostelijke zaken. En een hogere betrokkenheidsgraad van vaders na de geboorte zou dit drastisch kunnen inperken. Kinderen zijn de toekomst van onze maatschappij, en als er daar niet meer in geïnvesteerd kan worden, zijn we niet op de goede weg. Ik vind overigens ook dat moeders en vaders met een zelfstandigenstatuut recht hebben op meer tijd met hun kinderen. In het belang van het kind, en in het belang van de ouders is het nodig dat elke jonge ouder genoeg tijd met het kind kan doorbrengen.

#propapa

We moeten vaders dus structureel de kans geven om meer bij hun kind te zijn, maar we moeten het ook toejuichen als vaders zich actief op hun vaderrol toeleggen. Het is heel veel mannen gegeven om prachtpapa’s te zijn voor hun baby’s, en om met hun kinderen al in het begin een kostbare band op te bouwen. Een man die veel zorg besteedt aan zijn kindje, wordt een belangrijke hechtingsfiguur voor het jonge kind, en is van onschatbare waarde. Vaders kunnen evenveel voor hun kind betekenen als moeders, maar dan moeten ze wel in meerdere opzichten de kans krijgen.

Ik wil dus een warm pleidooi houden om jonge vaders te ondersteunen en aan te moedigen in de zorg voor hun kind. Alle zorgzame en betrokken vaders wil ik een pluim geven. Die pluim is voor alle papa’s en wenspapa’s. Daarom lanceer ik de hashtag #propapa, om aan te tonen dat we vaders volledig aanspraak op het ouderschap willen laten maken, en hen evenveel respecteren en aanmoedigen als moeders. Het is een symbolische actie, om bewustheid te creëren voor de belangrijke rol van de vader, en erkenning te geven aan al de waardevolle papa’s die zich nu al inspannen voor de zorg en opvoeding voor hun kind. Zelf vind ik niks vertederender dan een zorgzame vader die zich met liefde bezighoudt met zijn baby of kindje. Maar dat is natuurlijk persoonlijk.

Vind jij de rol van de vader ook zo belangrijk? Onderteken dan deze petitie en deel dit artikel onder de hashtag #propapa.

Vaderschapsverlof

Bron afbeeldingen: Unsplash

You may also like

Ouderschapsverlof anciënniteit
Onrechtvaardig: hierdoor kunnen papa’s niet voor hun pasgeboren baby zorgen in België
Mijn wondermooie nieuws: een baby op komst!
Kinderwagen
Kinderwagenterrorisme
Steeds meer werkende moeders
Steeds meer kinderen naar de crèche doordat vaders blijven werken
Bellende man
Hogeschool in opspraak na verlagen punten mannelijke studenten bedrijfsmanagement: “Mannen winkelen nu eenmaal niet graag.”
#badstockphotosofmyjob
De 65 grappigste #badstockphotosofmyjob

Leave a Reply

CommentLuv badge

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.