6 dingen die je nooit moet zeggen tegen iemand met een burn-out

Eén van de redenen waarom ik een carrièreblog heb is omdat ik het ontzettend belangrijk vind dat mensen gelukkig kunnen zijn in hun job en daarbuiten. Werk kan ons zoveel voldoening en plezier geven, maar het kan helaas ook mensen ziek maken. Een bekende (vaak) werkgerelateerde ziekte is een burn-out. Hoewel… bekend?

Het staat vast dat de burn-outcijfers de laatste jaren fors gestegen zijn. Iedereen kent wel iemand die een burn-out heeft (gehad), en te veel mensen hebben er persoonlijk ervaring mee. Je zou dus denken dat iedereen onderhand weet wat een burn-out is. Toch blijkt uit de reacties die mensen met een burn-out krijgen dat er nog heel wat misvattingen over bestaan. Tijd om ze de wereld uit te helpen dus!

Deze 6 dingen moet je nooit zeggen tegen iemand met een burn-out:

1. Herpak je eens!

Ha, wat een geniale oplossing! Dat die mensen daar nu zelf nog niet opgekomen waren. Ze moeten zich gewoon eventjes herpakken! Tja… Als je weet dat een burn-out veroorzaakt wordt door systematisch over je grenzen te gaan, jezelf uit te putten, te weinig rust te nemen, en door jezelf teveel te willen herpakken en daardoor alle signalen te negeren… dan hoef je geen verregaande studies in de logica gedaan te hebben om te weten dat dit net contraproductief is.

Een burn-out is een energieziekte, en riskeer je door je net te sterk te willen houden en je energiereserves steeds weer uit te putten. Tot de batterij opgebrand is. Als je lichaam voortdurend gepusht wordt en je in ‘overlevingsstand’ staat (= de sympathicus), en je bijnier voortdurend cortisol (= stresshormoon) moet produceren om dat lichaam in overlevingsstand te houden, dan komt er een bepaald punt waarop je lichaam dit niet meer aankan en je crasht.

Wat doe jij als je telefoon plat is? Hem opladen, of vragen om zich te herpakken?

2. Ben je nu nóg niet genezen?

Een burn-out krijg je niet van je een week hard in te spannen en een tandje hoger te schakelen. Een burn-out krijg je door maanden of jaren over je grens te gaan, en voortdurend op dat ‘tandje hoger’ te moeten functioneren. Er is niks mis met af en toe eens een extra inspanning te leveren, zolang je daarna maar weer kan recupereren. Maar als je lange tijd systematisch over je grenzen gaat, ontbreekt die recuperatie.

Een burn-out krijg je niet van vandaag op morgen, en je geneest er ook niet op een paar dagen van. Tegen dat je lichaam die balans heeft hersteld die zo lang uit evenwicht getrokken is, ben je toch al snel wat weken of maanden verder.

Lees ook: het hoeft niet altijd goed te gaan (maar het komt wel altijd weer goed!)

Mensen met een burn-out willen niks liever dan genezen, maar ze moeten er wel de tijd voor krijgen. Die tijd kunnen ze beter gebruiken om rust te nemen en zich te laten begeleiden in dit hersteltraject, dan door beschuldigende vragen te beantwoorden.

3. Neem gewoon eens vakantie

Vakantie is een prima idee! Een deugddoende vakantie kan je batterijen zo weer opladen, en is daarom essentieel in het inspannings-ontspanningsritme. Alleen raden veel mensen dit aan als het al te laat is. Een ‘gezonde’ werknemer kan een drukke periode vast verteren met een leuke vakantie waarin je eventjes niet aan het werk moet denken. Maar als je al jarenlang systematisch over je grenzen gaat, gaan een paar dagen Costa del Sol geen soelaas meer bieden.

Deze uitspraak is vaak goed bedoeld, maar hoort thuis in een standaard situatie, en is geen magisch wondermiddel om snel van een burn-out af te geraken.

4. Je brengt je werkgever in de problemen door thuis te zitten

Zeg je dat ook tegen iemand die van een stelling gevallen is? Mensen die een burn-out krijgen zijn trouwens typisch hardwerkende en zeer loyale mensen die net in die situatie terecht zijn gekomen door te weinig aan zichzelf te denken. Die personen verwijten van te weinig aan hun werkgever te denken is dus absurd.

5. Wie zijn gat verbrandt moet op de blaren zitten

Oké, de persoon met een burn-out heeft zijn eigen grenzen niet goed genoeg bewaakt, en draagt daar nu de gevolgen van. Het is daarom de verantwoordelijkheid van die persoon om in het hersteltraject (bij voorkeur onder deskundige begeleiding) voldoende aandacht te besteden aan het bewaken van die grenzen en het herkennen van de signalen die een burn-out voorafgaan. Maar herstel en preventie van een burn-out zijn niet alleen de verantwoordelijkheid van de persoon in kwestie.

Niet zelden werkt die persoon in een organisatie waarin sommige factoren het risico voor burn-out gevoelig verhogen. Zo is een hoge werkdruk (vaak door personeelstekort) een belangrijke risicofactor. Daarnaast is een gebrek aan autonomie voor de werknemer (het gevoel geen keuzevrijheid te hebben), en een gebrek aan waardering ook een voedingsbron voor burn-out. Moeten we dan maar de schuld afschuiven op de werkgever? Neen, maar burn-outpreventie is een gedeelde verantwoordelijkheid, en het is noodzakelijk om pijnpunten in de organisatie ook aan te pakken.

6. Als je die job niet graag doet kan je toch gewoon iets anders doen?

Een grote misvatting is dat mensen met een burn-out hun job eigenlijk niet graag doen. Oké, het kan natuurlijk voorkomen dat iemand zijn job niet graag doet en een burn-out krijgt. Maar dit is niet de hoofdoorzaak van burn-out. Meer zelfs, je ziet vaak dat mensen hun job ontzettend graag en met passie doen, maar tegelijk ook hun grenzen niet respecteren en hun energiereserves aanspreken tot die uitgeput zijn.

Je krijgt geen burn-out van veel en gepassioneerd te werken. Maar je krijgt wel een burn-out van daardoor voortdurend onder stress te leven, en de nodige rustmomenten niet te respecteren.

Veranderen van job nadat je hersteld bent van een burn-out kan een oplossing zijn om niet te hervallen. Als blijkt dat de jobinhoud je helemaal niet ligt, of als de organisatie geen stappen onderneemt om het risico op burn-out te verkleinen is dit zelfs een verstandige optie. Maar in veel gevallen is het de manier waarop er gewerkt wordt die moet veranderd worden.

Heb je vragen over burn-out, heb je er zelf ervaring mee, of ken je nog tenenkrommende uitspraken over burn-out? Laat het zeker achter in een reactie!

Photo by rawpixel.com on Unsplash